'Laten we het talent van ieder kind benutten'

Het Pallas Athene College, kortweg ‘het Pallas’, heeft 870 leerlingen uit Ede en de omliggende dorpen. Ze zitten op de mavo, havo of het vwo. Aan het hoofd van de school staat Mark Dees, die vanuit een kansrijke invalshoek naar zijn brede pallet aan leerlingen wil kijken. De school werkt aan de basisvaardigheden, omdat er leerlingen op het Pallas zitten die daarin extra ondersteuning zochten.

Integrale insteek

Mark werkt al langer in de regio Ede en kent de verschillen tussen de kinderen goed. ‘Onze leerlingen komen allemaal uit andere milieus. Toen we begonnen met de focus op basisvaardigheden konden ze allemaal verbeterd worden. Het werken aan basisvaardigheden is één van de drie pijlers van ons nieuwe schoolplan. We kiezen voor een integrale insteek. Voor zaken als burgerschap en digitale vaardigheden hadden we al een goed plan liggen, maar rekenen en taal verdienden duidelijk nog meer aandacht.’

‘Als leerlingen ergens speciaal plezier in hebben, moeten wij dat verder stimuleren.’

Als je met deze basisvaardigheden aan de slag wilt, dan moet de hele organisatie meedoen, vertelt Mark. ‘We hebben een integrale aanpak. Dat betekent bijvoorbeeld dat de uitleg over hoe je als leerling moet omgaan met formules bij wiskunde of scheikunde zo veel mogelijk overeenkomen. Onze docenten overleggen over didactiek en hun aanpak. Verschillende taaldocenten weten van elkaar wat ze in de klassen lezen. Vervolgens zorgen we dat de mediatheek daarbij betrokken is. Dat is een centrale plek in onze school. De medewerkers tippen daar leerlingen boeken of gedichten. En docenten die er toevallig zijn, praten dan ook even mee. We maken kinderen nieuwsgierig.’

‘Benader je werkwijze vanuit zelfvertrouwen, dat straalt ook af op de kinderen.’

Voortgang als grote motivator

Het Pallas zet in op ontwikkeling vanuit een andere, meer systematische werkwijze. Mark beseft dat het tijd kost om hiervoor bewustzijn te kweken in de organisatie. ‘Dat duurt langer dan een paar jaar. Ik zie deze manier van werken nu groeien. Benader die werkwijze vanuit je eigen kracht, vanuit je eigen team en mensen. Vanuit zelfvertrouwen, dat straalt ook af op de kinderen. Uiteindelijk willen we allemaal voortang creëren bij de leerlingen. Daarvan worden we allemaal enthousiast en dat is dé grote motivator. Als werkzame elementen duidelijk beginnen te worden, gaan de docenten met elkaar op zoek naar hoe we die op onze school kunnen uitbouwen. Ik noem dat ‘zelfversterkende leercirkels’ binnen het Pallas. We bedenken dat dus nooit van bovenaf.’

Eiland van basisvaardigheden

Mark wist tijdens de eerste bijeenkomst van het begeleide leernetwerk, waaraan het Pallas deelneemt, de andere aanwezigen te inspireren met zijn tekening en verhaal van het ‘eiland van basisvaardigheden’. Deze kaart toont de veranderaanpak van de school. ‘Ik bracht alle spelers letterlijk in kaart, gebruikte snelwegen, riviertjes, bruggen en bergen. Zien we obstakels? Een kloof misschien? Het werd eigenlijk een soort praatplaat. Ik merkte dat het gesprek over werken aan basisvaardigheden minder abstract werd. Dit is een manier om de beoogde ontwikkeling wat minder complex te maken.’

Voorstellen van docenten zelf

Het Pallas Athene College richt zich op het uitbouwen van wat er al plaatsvond. Maar waar begin je dan? Mark vertelt dat klassen werden gemeten op hun basisvaardigheden. ‘Zo kregen we een goed beeld waar de klassen stonden en waarvoor meer aandacht nodig is. Vervolgens hebben we met ons docententeam besproken of het opgestelde plan ook klopt. Samen bespreek je of er bijgestuurd moet worden.’

‘De docenten hebben hierin zelf veel ruimte. Ik wil dat de voorstellen vanuit henzelf komen. De school kent sinds een tijd ook een datateam. Docenten zijn ontzettend goed in het aanpassen van hun lessen op basis van opgedane inzichten uit die data. We maken gebruik van Kennisrotonde.nl, een website van het NRO waarop je vragen kunt stellen die op basis van artikelen worden beantwoord. En docenten gaan naar conferenties. Ik wil graag dat docenten hun opgedane kennis zelf delen met de rest. Dat werkt zo veel beter dan dat ik als bestuurder hen vraag om een wetenschappelijke onderbouwing.’ 

‘We combineren harde data en goede gesprekken.’

Steeds meer in de cockpit

Een ander voorbeeld van het sturen gebeurt op basis van toetsen op taal- en rekenniveau. ‘Sturen op basis van die ‘harde’ resultaten gebeurde eerst te weinig’, vertelt de rector-bestuurder. ‘We combineren nu de inzichten uit die hardere data met goede kwalitatieve gesprekken binnen de teams. We zitten steeds meer in de cockpit. We overzien de situatie en sturen heel doordacht bij.’ 

Tips van de school: Werk vanuit verlangen om goed onderwijs te verzorgen en ga niet voorschrijven. Stuur niet zomaar een nieuwe opdracht de school in. Elk docententeam heeft het beste voor met zijn leerlingen. Ga de deur uit. Neem een kijkje op andere scholen. Kijken, kijken, kijken. In onze sector zit ontzettend veel kennis en ervaringen. Vraag leerlingen wat zij vinden. Geef ze soms een korte enquête. Wat vonden ze van de toets? Laat ze zelf uitleggen waar ze naartoe willen. Neem de tijd om te verkennen wat je nodig hebt, ga daarna pas nadenken over beleid. Ga niet te snel dingen meetbaar maken. Neem ruimte voor lastige vragen. Iedereen is altijd zo gek op daadkracht, maar soms moet je ook even stilstaan en je een beeld vormen met alle betrokkenen. Neem daarvoor de tijd.